Kot z nadprogramowymi kilogramami to niestety wcale nierzadki widok w wielu domach. Plaga nadwagi i otyłości rozszerza się na zwierzęta towarzyszące i najczęściej jest konsekwencją nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Zbyt wysoka masa ciała kota nie jest jedynie problemem natury estetycznej, lecz niesie za sobą nieprzyjemne konsekwencje zdrowotne. Bywa jednak, że wciąż jako społeczeństwo bagatelizujemy temat nadwagi i otyłości u zwierząt tłumacząc problem „taką urodą” zwierzęcia, czy wręcz wyrażając radość z posiadania więcej futrzanego „ciałka do kochania”. Niestety nie jest to dobre podejście. Kotu należy pomóc zrzucić zbędne kilogramy. Możesz być pewien/na, że poprawi to jego komfort życia. Zobacz, jak wybrać karmę dla kota z nadwagą.
Nadwaga a otyłość
Nadwaga jest preludium do otyłości. O nadwadze mówimy wówczas, gdy masa ciała zwierzęcia jest większa od optymalnej o 15%. Jeśli wartość ta osiąga 30% i więcej – mamy do czynienia z otyłością. Jeżeli problem nadwagi nie zostanie rozwiązany, z dużym prawdopodobieństwem będzie postępował i zmieni się w otyłość – przewlekły stan chorobowy, którego skutkiem jest magazynowanie nadmiernie dostarczanej energii w postaci tkanki tłuszczowej. Warto odnotować, że niektórzy lekarze weterynarii stoją na stanowisku braku konieczności rozróżniania nadwagi od otyłości, wskazując, że oba stany są tożsamym, poważnym problemem.
Skąd się bierze nadwaga/otyłość u kota?
Jedno jest pewne – nie z powietrza!
Otyłość może być konsekwencją chorób, które dotknęły dotychczas szczupłego kota. Są to m.in.:
- niedoczynność tarczycy,
- nadczynność kory nadnerczy,
- schorzenia ortopedyczne,
- schorzenia sercowo-naczyniowe.
Dodatkowo na rozwój otyłości może wpływać przyjmowanie określonych leków, np. leków przeciwdepresyjnych czasem uzupełniających terapię behawioralną, leków przeciwdrgawkowych czy przeciwcukrzycowych. Dlatego, jeśli Twój kot nagle zaczął przybierać na wadze, pomimo nie zwiększania dawki pokarmowej, koniecznie udaj się z nim do lekarza weterynarii. Pamiętaj, że koty są mistrzami w ukrywaniu bólu i dyskomfortu fizycznego. Z tego powodu każda zmiana w zachowaniu i w/na ciele kota, wymaga szybkiej i rzetelnej diagnostyki.
Winna kastracja? Wygodne, ale nie do końca prawdziwe
Na nadprogramowe kilogramy w ciele kota wpływa wiele czynników. Popularnie wyciągany wniosek ujęty jako „kot kastrowany = kot z nadwagą/otyły”, należy uznać za spłycenie tematu. Zabieg kastracji nie determinuje w bezpośredni sposób przyrostu masy ciała u zwierząt. To nie działa w tak prosty, zero-jedynkowy sposób.
Prawdą jest, że zabiegi ubezpłodnienia wpływają na gospodarkę hormonalną kociego organizmu i mogą generować zaburzenia metabolizmu. Nie jest jednak równoznaczne z rozwojem – a tym bardziej z przyzwoleniem na rozwój! – nadwagi/otyłości. Wiele kastrowanych kocurów i kocic utrzymuje swoją przezabiegową masę ciała. Czasem przyrosty masy ciała są niewielkie i w pełni akceptowalne. Zdarza się jednak, że trzeba zadbać o zwiększenie aktywności fizycznej kota poprzez zabawy odtwarzające łańcuch łowiecki i odpowiednią korektę przyjmowanej dawki pokarmu – jest to rolą opiekuna.
Grzeszki opiekuna
Otyłość nie pojawia się u kota z dnia na dzień. Najczęściej doprowadzamy do niej sami, popełniając liczne błędy w żywieniu pupila. Wśród najpowszechniejszych należy wymienić przekarmianie i dokarmianie.
Przekarmianie ma miejsce wówczas, gdy podajemy pupilowi jedzenie „na oko”. Nie odmierzamy gramatury porcji, nie sprawdzamy, czy kot w ciągu całego dnia otrzymuje tyle pokarmu, ile powinien, aby pokryć zapotrzebowanie energetyczne. Zwykle nietrzymanie się zaleceń producenta jedzenia oznacza podawanie jedzenia zbyt dużo.
Dokarmianie zwierząt to wplatanie dodatkowych porcji w przekonaniu, że kot nie najadł się tym, co otrzymał. Dokarmianie może również oznaczać podawanie resztek jedzenia, np. z ludzkiego stołu. Opiekunowie kotów często podają pupilowi kawałek kotleta, plaster szynki czy sera żółtego albo kawałek masła. Czynią to w przekonaniu, że „szkoda wyrzucić jedzenie, więc lepiej żeby zwierzak je zjadł”. Nie jest to dobra praktyka, nie tylko ze względu na nadmierną podaż kalorii w diecie kota, ale również z uwagi na szkodliwość ludzkich, najczęściej pełnych soli i cukru, potraw.
Konsekwencje otyłości
Życie kota z nadwagą/otyłego nie jest życiem szczęśliwym. Otyłość nieuchronnie prowadzi do poważnych problemów ze zdrowiem, wpływających negatywnie na jakość i długość życia kota. Wśród chorób dietozależnych najczęściej wymienia się cukrzycę, jednak wachlarz zdrowotnych konsekwencji otyłości u kotów, jest znacznie szerszy.
U kotów otyłych często występuje stłuszczenie wątroby, problemy ortopedyczne oraz choroby układu oddechowego i układu krążenia. Nadmierna masa ciała jest także czynnikiem sprzyjającym rozwojowi choroby nowotworowej.
W przypadku konieczności przeprowadzenia zabiegu w znieczuleniu ogólnym (np. kastracja, usuwanie kamienia nazębnego, zabiegi ortopedyczne), kot otyły narażony jest na dużo większe ryzyko anestezjologiczne. Oznacza to, że istotnie zwiększa się możliwość nie wybudzenia się zwierzaka z sedacji. To bardzo ważny aspekt troski o zdrowie pupila, który powinien przekonać nas do dbania o prawidłową masę ciała kota przez całe jego życia.
Psychika kota jest równie ważna!
Mówiąc o konsekwencjach otyłości nie sposób wspomnieć o jej behawioralnych następstwach. Nadwaga/otyłość nie jest dla kota stanem naturalnym. Wśród kotów żyjących na wolności, nie dokarmianych przez człowieka, nadprogramowe kilogramy w zasadzie nie występują.
Kot otyły to kot o mniejszej mobilności, mający trudności ze skakaniem czy wdrapywaniem się, a więc czynnościami naturalnymi dla tego gatunku. Niemożność realizacji potrzeb, często połączona z chronicznym bólem (np. w związku z problemami ze stawami), sprawia, że otyły pupil staje się apatyczny, osowiały i szybko się męczy. Ma również trudności z myciem się – bardzo ważnej czynności dla kociego samopoczucia. Może mieć również problem w korzystaniu z kuwety, a także wykazywać niechęć do poruszania się po całości mieszkania/domu.
Jak wybrać karmę dla kota z nadwagą?
Przede wszystkim należy wprowadzić zmiany w sposobie żywienia pupila. Kot powinien jeść co najmniej 3-5 posiłków dziennie, ale otrzymywane każdorazowo dawki powinny być małe. Jeśli dotychczas kot jadał rzadziej, ale obficiej, dobrze to zmienić. Warto wprowadzić regularne pory karmienia. Jeżeli nie ma możliwości wydawania większej liczby posiłków, np. ze względu na tryb życia opiekuna, należy rozważyć wprowadzenie miski z timerem dozującej dawkę pokarmu o określonych godzinach.
Jak zatem wybrać karmę dla kota z nadwagą? Dietę kota otyłego można prowadzić przynajmniej na trzy sposoby:
1. Żywienie karmą suchą o obniżonej zawartości tłuszczu, a tym samym kalorii.
To rozwiązanie dobrze sprawdzi się w przypadku kotów, które lubią suchy pokarm, a także wśród opiekunów, którzy zdecydują się na wydawanie części posiłków w misce z timerem. Porcja suchej karmy nie wyschnie w automatycznej misce w oczekiwaniu na serwowanie kolejnego posiłku. Karmę suchą należy podawać zgodnie z zaleceniami producenta, a ewentualne manewrowanie dzienną porcją powinno mieć miejsce wyłącznie na podstawie obserwacji pupila i obejmować +/- 15% dawki rekomendowanej.
Dobrym wyborem będzie receptura ACANA Indoor Entrée, która ma mniejszą zawartość tłuszczu w porównaniu do pozostałych formuł ACANA Cat. Stworzona została z myślą o kotach dorosłych niewychodzących – pupilach mniej aktywnych fizycznie. Starannie zbilansowane kalorie pochodzące z białka i tłuszczu pomagają w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Dodatkowo receptura bogata jest w błonnik, który nie tylko pozwala redukować liczbę kul włosowych zalegających w przewodzie pokarmowym, ale także zwiększa uczucie sytości po posiłku.
2. Żywienie karmą mokrą.
Mokry pokarm zawiera dużo wody, a przez to jest mniej kaloryczny. Oznacza to, że aby spełnić zapotrzebowanie energetyczne kota, zmuszony jest przyjąć objętościowo więcej jedzenia niż w przypadku karmy suchej. Może to pozytywnie wpływać na psychikę mruczka, który nasyci się posiłkiem poprzez wydłużony czas spożywania porcji i satysfakcjonujące poczucie wypełnienia żołądka.
3. Żywienie systemem mieszanym.
Ten sposób żywienia łączy w sobie żywienie karmą suchą oraz karmą mokrą. Jest rozwiązaniem pośrednim w przypadku, gdy w grę wchodzi żywienie samą mokrą karmą, np. ze względów ekonomicznych, a także ułatwia wydawanie suchych posiłków w misce z timerem. Ważnym jest jednak prawidłowe dawkowanie obu rodzajów pokarmu, które z żadnym wypadku nie może obywać się „na oko”. Porcje karmy mokrej i karmy suchej należy precyzyjnie wyliczyć. O tym, jak to robić, pisaliśmy TUTAJ.
Zabawa jest ważna!
Poza ograniczeniem podaży kalorii w diecie pupila należy zwiększyć jego aktywność fizyczną. Wspólnie spędzany czas warto rozbudować o zabawę z kotem, np. kocią wędką. Ważnym jest, aby zabawa przebiegała w zgodzie z naturalnymi potrzebami kota, a więc zawiera w sobie elementy łańcucha łowieckiego i kończyła się upolowaniem przez pupila „zdobyczy” – chrupka suchej karmy lub zbitej kulki karmy mokrej. Należy pamiętać, że wszystkie „zdobycze” wydawane podczas zabawy odliczamy od dziennej dawki pożywienia, aby nie przekarmiać zwięrzęcia.
W zwiększeniu ruchliwości kota z nadwagą sprawdzi się również kotyfikacja domu – stworzenie naściennych półek umożliwiających wdrapywanie się, skakanie, przeskakiwanie i drapanie. Koty są urodzonymi obserwatorami i wspinaczami – warto im umożliwić realizację tych czynności w warunkach domowych.
Źródła:
- Roberto Elices Minguez, Otyłość psów i kotów, Wrocław 2020.
- Michał Ceregrzyn, Roman Lechowski, Berenika Barszczewska, Podstawy żywienia psów i kotów. Podręcznik dla lekarzy i studentów weterynarii, Wrocław 2019.
